Cel stosowania DSO

Dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO), mimo iż na co dzień niedostrzegane, pełnią ważną rolę w ochronie osób i mienia. Dają one możliwość informowania o wystąpieniu zagrożenia i przy wykorzystaniu mowy, skutecznie usprawniają ewakuację ludzi z zagrożonej strefy. Systemy DSO pozwalają sprawnie przekazywać informacje do ogółu ludzi przebywających w zagrożonym obszarze bez znaczenia, czy osoby były wcześniej zaznajomione z treścią komunikatu, czy też słyszą go po raz pierwszy.

Dodatkowo systemy te umożliwiają sterowanie ewakuacją i nadawanie istotnych słownych informacji dotyczących samego zagrożenia, takich jak rodzaj zagrożenia, czy też sposób postępowania. Z tego powodu ważne jest, aby komunikaty ewakuacyjne były dostatecznie zrozumiałe. Wpływa na to wiele czynników, a jednym z najistotniejszych jest sam system transmitujący dźwięk.

Właśnie ze względu na fakt, iż budynkowe systemy bezpieczeństwa pełnią niezwykle ważną rolę, muszą spełniać rygorystyczne wymogi jakości i kontroli. Dlatego też, systemy DSO muszą na bieżąco monitorować wszystkie swoje najważniejsze obwody odpowiedzialne za prawidłowe działanie w każdej sytuacji. Wymogi te uregulowane są przede wszystkim europejskimi normami zharmonizowanymi, z których główne wymogi stawiane elementom centralnym Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych definiuje norma PN-EN 54-16.

Prawo w Polsce

Zgodnie z polskim Prawem, przeznaczeniem dźwiękowegy system ostrzegawczy jest zarówno produktem budowlanym jest i systemem służącym jednostkom ratowniczej straży pożarnej służącym ochronie zdrowia i życia, w związku z czym dla systemów DSO wymaga się uzyskanie stosownego dopuszczenia do użytkowania. Szczegółowy opis można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 roku (Dz. U. z 2010 r. Nr 58, poz. 553). W załączniku do powyższego rozporządzenia znajduje się wykaz wyrobów podlegających dopuszczeniu do użytkowania (m.in. DSO) oraz wymagania techniczno-użytkowe stawiane tym wyrobom.

Z uwagi na charakter budowlany systemu dźwiękowe systemy ostrzegawcze oraz ich podzespoły podlegają certyfi kacji na zgodność z europejskimi normami zharmonizowanymi z rodziny norm przeciwpożarowych PN-EN 54: część 4 (zasilanie), część 16 (centrale DSO) oraz część 24 (głośniki DSO). W kolejnym rozporządzeniu z dnia 7 czerwca 2010 roku (Dz. U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719) określono sposoby i warunki ochrony przeciwpożarowej budynków, a w szczególności w § 29 ust. 1 określono typy budynków, dla których wymaga się stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego. Są to:

budynki handlowe lub wystawowe:   
a) jednokondygnacyjne, zawierające strefę pożarową zakwalifi kowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 8 000 m2,
b) wielokondygnacyjne, zawierające strefę pożarową zakwalifi kowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 5 000 m2,
sale widowiskowe i sportowe o liczbie miejsc powyżej 1 500,
kina i teatry o liczbie miejsc powyżej 600,
szpitale i sanatoria o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku, z wyłączeniem pomieszczeń intensywnej opieki medycznej, sal operacyjnych oraz sal z chorymi,
budynki użyteczności publicznej wysokie i wysokościowe,
budynki zamieszkania zbiorowego wysokie i wysokościowe lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200; (z wyłączeniem budynków znajdujących się na terenach zamkniętych służących obronności państwa oraz budynków zakwaterowania osadzonych, które zlokalizowane są na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych),
stacje metra i stacje kolei podziemnych,
dworce i porty, przeznaczone do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.

Poziom bezpieczeństwa zgodnie z normą DIN VDE 0833-4

Dźwiękowy system ostrzegawczy powinien zapewniać jeden poziom bezpieczeństwa dla nagłaśnianego obiektu przy uwzględnieniu scenariusza minimalnego i maksymalnego zagrożenia, ilości osób mogących przebywać w obiekcie i ich stopnia znajomości obiektu, struktury dróg i wyjść ewakuacyjnych itp. W szczególności można wyróżnić następujące poziomy bezpieczeństwa:

Poziom 1: w przypadku awarii linii głośnikowej nie powinien być wyłączony z rozgłaszania obszar większy, niż jedna strefa pożarowa.
Poziom 2: zakłada prowadzenie linii w strukturze A/B; w przypadku awarii jednej linii głośnikowej lub jednego wzmacniacza poziom dźwięku nie powinien być niższy o 3dBA, a zrozumiałość mowy nie powinna być niższa niż 0,45 STI.
Poziom 3: w przypadku awarii w torze transmisji całego systemu poziom dźwięku nie powinien być niższy o 3dBA, a zrozumiałość mowy nie powinien spaść poniżej 0,45 STI.

Odbiór i konserwacja

Po zakończeniu instalacji systemu, a przed jego przekazaniem, Instalator powinien przetestować sprawność instalacji zgodnie z instrukcją wydaną przez producenta urządzeń. Instalator zobowiązany jest do wykonania pomiarów poziomu dźwięku oraz zrozumiałości mowy w całym obiekcie, a wyniki pomiarów muszą zostać udokumentowane i załączone do projektu powykonawczego. Pomiarów powinna dokonywać fi rma wyspecjalizowana w tym kierunku. Odbiór systemu DSO odbywa się przy udziale instalatora, właściciela obiektu oraz pracownika Państwowej Straży Pożarnej i polega na przeprowadzeniu prób i testów związanych z rozgłaszaniem omunikatów alarmowych zgodnie z dokumentacją projektową i scenariuszem pożarowym dla danego obiektu. System DSO podlega również potrzebie przeprowadzania cyklicznej konserwacji systemu, co wiąże się z podpisaniem umowy z firmą posiadającą uprawnienia i wiedzę z zakresu konserwacji DSO danego producenta.